Amerika Birleşik Devletleri’nde Ulusal Kanser Enstitüsü’nden Dr. Rebecca Siegel’in liderliğinde yürütülen bir araştırma, 1990’lardan bu yana 50 yaş altı bireylerde kalın bağırsak kanseri (kolorektal kanser) vakalarının neredeyse iki katına çıktığını ortaya koydu.
2023’te CA: A Cancer Journal for Clinicians dergisinde yayımlanan bu çalışma, erken başlangıçlı kolorektal kanserin tüm yeni teşhislerin %10-12’sini oluşturduğunu gösteriyor. Daha da çarpıcı olan, bu vakaların 2030’a kadar %15’e ulaşabileceği tahmini.
Dr. Siegel, “Bu artış, yaşlı nüfusta azalan oranlarla tam bir tezat oluşturuyor. Gençlerdeki bu yükselişin nedenleri acilen aydınlatılmalı” dedi.
UZMAN GÖRÜŞLERİ: ÇEVRESEL VE YAŞAM TARZI FAKTÖRLERİ SUÇLANIYOR
İngiltere’deki Imperial College London’dan onkolog Dr. Charles Swanton, genetik faktörlerin bu artışın yalnızca küçük bir kısmını açıkladığını, asıl suçlunun çevresel ve yaşam tarzı değişiklikleri olabileceğini belirterek, “Genler bu kadar kısa sürede değişmez. Sorun, modern yaşamın getirdiği alışkanlıklarda yatıyor” diye ekledi.
Yale Üniversitesi’nden gastroenterolog Dr. Xavier Llor ise, “Obezite, hareketsiz yaşam ve işlenmiş gıdalar genç nesillerde kolon kanseri riskini artırıyor. Ancak bu faktörler tek başına yeterli değil; henüz tanımlayamadığımız çevresel tetikleyiciler de devrede” dedi.
BİLİM NE DİYOR? ŞEKERLİ İÇECEKLER VE DAHA FAZLASI
2021’de Gut dergisinde yayımlanan bir araştırma, gençlik döneminde (13-18 yaş) günde iki veya daha fazla şekerli içecek (kola, enerji içeceği gibi) tüketenlerin, 50 yaş öncesi kolorektal kanser riskinin iki katından fazla arttığını ortaya koydu.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Yin Cao’nun yürüttüğü bu çalışma, her ek şekerli içeceğin riski %32 oranında artırdığını gösterdi.
Dr. Cao, “Şekerli içecekler, bağırsak mikrobiyotasını bozarak inflamasyonu tetikliyor ve bu da kanser gelişimine zemin hazırlıyor” açıklamasında bulundu.
Ayrıca, kırmızı ve işlenmiş et tüketimi, düşük lif alımı ve antibiyotik kullanımı gibi faktörlerin de gençlerdeki bu artışta rol oynadığı düşünülüyor.
FARKLI BİR PROFİL: GENÇLERDEKİ KANSERİN ÖZELLİKLERİ
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Cynthia Sears, gençlerde görülen kolorektal kanserlerin genellikle daha agresif olduğunu ve ileri evrede teşhis edildiğini vurguladı.
Sears, “Bu hastalar genelde belirti gösterene kadar doktora gitmiyor, çünkü kimse 30’lu yaşlarda kolon kanseri beklemiyor” dedi.
2024’te Annals of Oncology’de yayımlanan bir çalışma, genç hastalarda tümörlerin daha sık rektum bölgesinde yer aldığını ve genetik olarak yaşlılardakinden farklı özellikler taşıdığını doğruladı.
UZMANLARDAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Kanada’daki Toronto Üniversitesi’nden Dr. David Jenkins, erken teşhisin hayati olduğunu söyledi:
“45 yaşında tarama önerisi bir adım, ama gençlerde farkındalık artırılmalı. Kanlı dışkı, karın ağrısı veya ani kilo kaybı gibi belirtiler ciddiye alınmalı.”
Dr. Llor ise yaşam tarzı değişikliklerini savundu:
“Fast food’u azaltmak, egzersizi artırmak ve şekerli içeceklerden uzak durmak riski düşürebilir. Gençler bu alışkanlıkları şimdi değiştirirse, gelecekte büyük bir fark görebiliriz.”
Kalın bağırsak kanserinin gençler arasında hızla yayılması, hem bilim insanlarını hem de sağlık yetkililerini harekete geçirdi.
